E-paperzorroa

Hona hemen nire didaktika orokorreko blogaren azken sarrera. Sarrera hau, irakasgaian landutako eta blogera igotako gauza guztien laburpen bat izango da. Hau egingo dut edonork nire bloga bisitatzen badu aurkibide moduko bat aurkitu dezan blogean aurkitu ditzakeen gauza guztiekin, lehenik igo nituen sarrerak atzean gelditzen direlako eta berrienak berriz aurrean. Gainera, kurtsoan zehar irakasgaian landutako edukiak errepasatzeko eta haien artean koherentzia emateko aukera ona iruditzen zaidalako egiten ari naiz sarrera hau.

Irakasgaiaren hasieran Esther Ferrer-en dokumental bat ikusi genuen performance bat zer zen ikasteko. Performance bat zenbait arteren konbinaketa egiten duen ikuskizun bat da, baina batez ere, performance batek bakoitzak nahi duen mezua era ezberdin batean transmititzeko balio du, bakoitzak bere gorputza mezua transmititzeko medio bezala erabiliz alegia. Laburbilduz, gure burua azaltzeko beste modu batzuk daudela tradiziotik aldenduz ikasi dut performance hauen bidez.

Gero, gorputzaren portaera eskola instituzioetatik kanpo eta eskola instituzioen barne alderatu genituen. Kanpoan gorputzek alaitasunez eta askatasunez jarduten zuten, barruan berriz, eskolak ezarritako arauen ondorioz aspertuta, gogo gutxiz eta indibidualtasunik gabe jarduten zuten. Hau eskolen hezkuntza modelo(tradizionala) zaharkituaren ondorio bat da, modelo honek dena kontrolpean eduki nahi duelako askatasunik eman gabe. Sarrera hau nahiz eta blogean ez egon klasean landu genuen aurkezpen baten bidez, horregatik ez nuen blogera igo(horregatik ez dago link bat) irakasleak ez zela beharrezkoa esan zuelako.

Aurrera jarraituta, Illich-en hiru kapitulu irakurri eta galdera batzuk erantzun genituen kapitulu bakoitzari buruz. Lehenengo kapituluan "La Critica de las Herramientas" deiturikoa, hezkuntza sistemari kritika bat egiten dio, esanez, hezkuntzak gutxiengo boteretsu eta aberatsen alde egiten duela gizartearen sisteman sartuta dagoelako eta hemendik atera ezean besteak gutxiengo horren menpe egongo direla hauek hezkuntza erreminta bezala erabiliko dutelako hori lortzeko. Bigarren kapituluan "El Ritual del Progreso" izena duena, kapitalismoari kritika egiten dio Illich-ek. Esanez, hezkuntza negozio bat bihurtu dela eta bertan erakusten zen jakinduria eta bertako ikasleak produktu bihurtu direla gure gizarte kapitalistak nahi duen bezala erabil ditzan.

Hirugarren eta azkeneko kapituluan, "La Convivencialidad" deitzen dena, berriro hezkuntzari buruz hitz egiten du Illich-ek eta deseskolarizazio kontzeptua agertzen da bertan. Hezkuntzak ikasleek haien hezkuntza prozesua garatzeko behar duten erritmoa utzi eta ikasleentzat interesgarriak edo beharrezkoak diren gaiak landu beharrean, gero eta lanbide gehiego sortzen ditu bakoitzak hezkuntzaren "arazo" espezifiko bat konpondu dezan. Hori bai, hainbeste ikasitako espezialista horiek, arazo gutxi batzuk bakarrik konpondu ditzakete, arazo bakoitzarentzat espezialista bat dagoelako. Horrela, gizartea eta hezkuntza hobetu beharrean, menpekotasuna sortzen dute "beharrezkoak" diren lan horiekiko. Umeak, haien ikaskuntza prozesuaren jabe izan daitezen, desekolarizazioa beharrezkoa dela dio Illich-ek, umeek gauzak haien kabuz ikas eta begiztatu ditzaten. Beraz esan daiteke Illich-ek ere hezkuntzari kritika egiten ziola bere liburuaren bidez.

Ondoren, irudien gogoeta egin genuen eta honen bidez bizi garen gizarte kapitalista gogor honi buruz pentsatu nuen, irakasle naizenean nire ikasleei errealitatea den bezalakoa erakusten saiatuko naizela, beti ere adinaren arabera ezarriko ditudan mugen arabera, eta haientzat eredu on bat izaten saiatuko naizela erabaki nuen.

Gorputzaren gaiarekin jarraituz eskolaren papera gorputzaren normalizazioan landu genuen Paul B. Preciado-ren bideo bat ikusiz. Bertan, eskolak gizarteak "normaltzat" hartutako gorputzen, sexuaren edo arrazaren araberako ezaugarriak, jarrerak eta baloreak transmititzen dituela ikasi nuen, baita, arau horiek onartzea bakoitzaren esku dagoela, baina ez badira onartzen ondorioak izango dituela ere. Ondorioa, gure gorputzari ezarritako etiketa onartzen ez badugu, baztertuak izatea edo pertsona arrarotzat jotzea izango da. Paul B. Preciado-k hau aldatzeko modu bakarra biolentziaren bidez egindako iraultza bat dela dio. Hezkuntzak aldaketak egin beharko lituzke gizarteak aurrera egin zezan baina hezkuntza gizartean kontrolatzen duenez ezin da hori egin.

Gai berdinarekin erlazionatuta, Judith Butler eta Sunaura Taylor-en elkarrizketa entzun genuen, non, ikusi genuen gizarteak behartzen dituela eskolak balore horiek transmititzera. Horrela, gizarteak nahi dituen estereotipo eta arauak hoberen betetzen dituenak aukera gehiago izango ditu nahi dituen gauzak lortzeko. Hala ere, ideia hau oker dagoela defendatzen zuten Judith eta Sunaura-k, gizartean gorputz aniztasun handia dagoelako, horregatik berdintasuna bultzatu beharko litzateke, denek aukera berdinak izan ditzaten.

Hori landu eta gero, irakasleen ikuspuntuarekiko gogoeta egin genuen. Bertan ikasleak haien sexu, arraza, erlijio, jaioterri kultura edo jatorri sozio-ekonomikoaren arabera nola tratatuko genituen azaldu genuen. Noski denak berdin tratatzea izango litzateke bidezkoena, baina munduan pertsona mota ugari daudenez eta baita ikasleei ematen zaien tratuan eragiten duten faktore batzuk daudenez irakasle batzuk ez lukete bidezkoa dena egingo.

Ikasleei ematen zaien tratuan eragiten duten faktoreekin erlazionatuta eskola motak eta hauen berrikuntza pedagogikoak ikusi genituen. Pedagogia tradizionalak irakasleak ia behartu egiten ditu ikasleak haien ezaugarri eta errendimenduaren arabera ezberdin tratatzera, baina pedagogia libertarioak dakartzan mugimendu pedagogiko berrietan, ikaslea den bezala errespetatzen da eta beste gutiek dituzten aukera berdinak ematen zaizkio bere ezaugarriak alde batera utzita.

Mugimedu guztiak eskola publikoetakoak dira(nahiz eta erakunde pribatuetan ere martxan jarri ahal izan) eta bi korrontetan banatzen dira: mugimendu anti autoritarioak eta esperientzia berritzaileak. Mugimendu anti autoritarioetan homeschooling-a eta eskola anarkistak daude. Bietan ikaslea da garrantzitsuena(irakaslea gida bat da) eta ikaskuntza prozesua honetara moldatzen da eta nahiz eta eskola anarkistan gehiago izan, ikasleak bietan du askatasun asko.

Bestalde, esperientzia berritzaileetan Amara Berri eta eskola txikiak daude. Amara Berri da guztietatik ezagunena eta bertan umeek proiektuen bidez ikasten dute egunerokotasunarekin harremanetan dauden egoerak praktikan jarriz esperimentazioaren bidez. Ez dago ia azterketarik, adin ezberdinetako umeak nahasten dira eta haien kabuz edo elkarlanean konpontzen dituzte arazoak, autogestioa eta elkarlana garatuz. Azkenik, eskola txikietan umeen interesetara egokitzen dira edukiak, erlazio estua dute kideekin eta irakaslearekin eta adin guztiak nahastuta egoten dira.

Mugimendu pedagogiko berriek nahiz eta pedagogia tradizionalaren aurka egin emaitza hobeak lortzen dituzte ikasleek interesatzen zaizkien gauzak modu entretenigarri eta adierazgarri batean ikasten dituztelako eta ez liburu bat irakurriz eta buruz ikasiz soilik.

Aurrerago, Illich-en hirugarren kapituluari buruzko performance bat egin genuen bizikidetza kontzeptua azalduz. Honetan menpekotasuna sorrarazten diguten teknologiak eta jendeak besteek egiten dutena imitatuz jarraitzen duten bidea bizitzan zehar kritikatu genituen, kalera ateraz eta Xulines performance-a eginez.

Eskola moten gaiarekin lotuta kurrikulum ezkutua landu genuen. Argazki batzuk atera genituen unibertsitatean zehar eta irudi bakoitzak zuen ezkutuko mezua atera genuen, sexua, arraza, tolerantzia, errespetua, aniztasuna, diskriminazioa, erlijioa, ohiturak eta ezkutuan zeuden beste hainbat antzeko balore, gai edo portaera analizatu genituen.

Eskola mota berritzaileek zuzenki funtzionatu dezaten curriculuma ezinbestekoa da eta metodologia berri hauek izugarrizko garrantzia ematen diete curriculumeko konpetentziak lantzeari. Konpetentziak eskuratzea posiblea eta onuragarria dela, baina benetan zaila eta garrantzitsua dena, baliabide guztiak erabili ahal izateko zereginak sortzea, horrela curriculum erreala hobetu ahal izateko dela ikasi dugu. Konpetentziek ikasketa esanguratsua bultzatzen dute, baina gizarteak nahi duen sistema aurrea eramateko prestatuta daudela ere ikasi dugu, horregatik erabilgarriak bai, baina ez dira ezinbestekoak edo hezkuntzaren oinarria izan behar.

Konpetentziak lantzeko ere proiektuetan oinarritutako metodologia zertan datzan ikusi dugu. Berdinen arteko kooperazioa, informazio iturri desberdinak bilatzea, ikasleek jakin minetik ikastea(ikaskuntza adierazgarria), irakasleak ikuspuntu ezberdinak entzun eta edukita gida bezala jardutea eta jakinduria ikasgaietan ez banatzea ikasleei interesatzen zaizkien gaiak lantzeko bultzatzen du metodologia honek.

Azkenik, ebaluazioa eta honen barruan dauden motak landu genituen. Kontuan hartu behar da kalifikatzea zenbaki bat jartzea dela eta ebaluazioak ez duela zertan kalifikatu behar ezinbestekoa ez bada. Ebaluazio mota ezberdinak daude eragile ezberdinen arabera. Denboraren arabera ebaluazioa hasierakoa(aurrezagutzak jakiteko galderak egin), bitartekoa(prozesua baloratu) edo bukaerakoa(ikasitako ezagutzei buruzko galdera espezifikoak egin edo azterketa bat egin) izan daiteke. Ebaluazioan lantzen denaren arabera normatiboa edo kriteriala izan daiteke. Ebaluazioa nolakoa den arabera hezigarria/formatiboa(prozesuan zehar ikasleari aholkuak ematea eta gaizki egiten duena zuzentzea ikaslea bideratzeko), ebaluazio autentikoa(bizitzako egoera erreal eta konplexuak simulatzen dituen zereginak planteatzen ditu ikuspegi honek) edo ebaluazio integratua(ebaluazioa integratzea, momentu horretan ebaluazioa edo feedback-a ematea) izan daiteke. Ebaluazioa nola egiten den arabera kualitatiboa(hitzekin egitea izan daiteke, hau da prozesua deskribatzea) edo kuantitatiboa(zenbaki bat jartzea) izan daiteke. Ebaluazioa nork egiten duen arabera autoebaluazioa, koebaluazioa edo heteroebaluazioa(gure barrutik ateratzen dena) izan daiteke.

Hori bai ez dago zertan beti ebaluatu behar eta ebaluazioaren helburuak argi eduki behar dira. Ebaluazioak ikasleen ikaskuntza prozesuari  eta lortutako emaitzei buruzko datuak biltzeko balio du.

Hemen pasa dugun bide luze eta polit honi bukaera ematea besterik ez zait gelditzen, espero dut nirekin eta nire lan edo ideiekin gozatu eta ikasi izana. Hurrengora arte, agur.

Ebaluazioa

Azkeneko klasean, ebaluazioa eta honen barruan dauden motak landu genituen. Kontuan hartu behar da kalifikatzea zenbaki bat jartzea dela eta ebaluazioak ez duela zertan kalifikatu behar ezinbestekoa ez bada. Ebaluazio mota ezberdinak daude eragile ezberdinen arabera. Denboraren arabera ebaluazioa hasierakoa(aurrezagutzak jakiteko galderak egin), bitartekoa(prozesua baloratu) edo bukaerakoa(ikasitako ezagutzei buruzko galdera espezifikoak egin edo azterketa bat egin) izan daiteke. Ebaluazioan lantzen denaren arabera normatiboa edo kriteriala izan daiteke. Ebaluazioa nolakoa den arabera hezigarria/formatiboa(prozesuan zehar ikasleari aholkuak ematea eta gaizki egiten duena zuzentzea ikaslea bideratzeko), ebaluazio autentikoa(bizitzako egoera erreal eta konplexuak simulatzen dituen zereginak planteatzen ditu ikuspegi honek) edo ebaluazio integratua(ebaluazioa integratzea, momentu horretan ebaluazioa edo feedback-a ematea) izan daiteke. Ebaluazioa nola egiten den arabera kualitatiboa(hitzekin egitea izan daiteke, hau da prozesua deskribatzea) edo kuantitatiboa(zenbaki bat jartzea) izan daiteke. Ebaluazioa nork egiten duen arabera autoebaluazioa(norberak egiten badu), koebaluazioa(denon artean egiten dena) edo heteroebaluazioa(gure barrutik ateratzen dena) izan daiteke.

Konpetentziak

Gaurko klasean Moya eta Sacristán adituei egindako elkarrizketa ikusi ditugu. Hauetan adituek konpetentziei buruzko iritziak eman dituzte eta guk galdera batzuk erantzun behar izan ditugu gero amankomunean jarriz. Hauek izan dira galderak eta haien erantzunak:

1- Zein da Sacristán-en iritzia konpetentzien inguruan?

Ez dago konpetentzien aurka, mundua konpetentea izatea nahi duelako. Konpetentziak ez daudela irakasleei egokituak dio eta hauek ez dutenez konpetentzien bidez inoiz irakatsi metodo honek porrot egingo duela eta porrota ikusi arte energia eta denbora galduko dela dio Sacristán-ek. Hori bai, konpetentziek duten gauza on bat ikasketetarako eraginkorrak direla esaten du Sacristán-ek. Sacristán-ek konpetentziak etorkizunera begira egiten dituztela eta berari hezkuntza orain hobetzea interesatzen zaiola dio etorkizun hobea sortzeko eta ez konpetentziak zuzenean etorkizunera enfokatuz.

2- Zer da Moya-ren iritziz konpetentzia bat?

Konpetentzia bat hau da: pertsona batek dituen baliabide guztiak nola erabiltzen dituen, egoera jakin bati erantzun egokia emateko. Pertsona bat ez dela adimentsuagoa gehiago jakiteagatik dio Moya-k, baizik eta bere baliabide guztiak era egokian erabiltzen jakiteagatik egoera jakin bati aurre egiteko. Hezkuntzaren fatxada aldatzen dela erreformen bidez baina oinarriak beti berdinak direla dio Moya-k.

3- Moya eta Sacristán-en iritziz konpetentzia bat eskolan bakarrik eskuratu daiteke?

Sacristán-en ustez ez. Badaude kanpoan barruan ikasi ezin diren gauzak eta barruan kanpoan ikasi ezin diren beste zenbait. Sacristán-ek dion bezala: "La escuela es una cuesta para todos por igual, pero no igual para todos" eskolatik kanpo ezberdintasun gehiago daude ahalmen gutxiago dituztenentzat. "Fuera de la escuela se está a merced de las fuerzas pudientes.

4- Moya-ren iritziz curriculum erreala hobetu dezakete konpetentziek?

Izan daitekela dio. Oinarrizko konpetentzien interpretazio ezberdinak daudela dio Moya-k. Oinarrizko konpetentziak eskuratu daitezken gaitasunak direla, baina garrantzitsua dela baliabide guztiak erabili ahal izateko zereginak sortzea, horrela curriculum erreala hobetu ahal izateko esaten du Moya-k.

Proiektuetan oinarritutako metodologia

Proiektuetan oinarritutako metodologiari buruzko lan bat egin genuen Aste Santuan zehar eta oporretatik bueltan aurkeztu egin genuen. Hau da egin genuen aurkezpena:
https://docs.google.com/presentation/d/1zCfrRpX9CdD6rqjRNzQhJVDjAyA4Gcd8frMcKcBK28A/edit?ts=5cbedefb#slide=id.g590fc350ff_0_0

Posterra

Egun batzuk igaro ditugu posterra prestatzen eta hau da eman diogun azalpena:

Poster honetan gure gizarteko eskoletan ematen den egoera salatu nahi dugu. Bertan ikus daitekeen bezala, haurrak bi zatitan banatuak daude. Alde batetik, haur robota ikusi dezakegu ikastolak guztiak berdinak egiten gaitu ez digu uzten gure abilitateak lantzen eta markatuak dauden pausuak jarraitu behar dira. Honen bitartez gaur egungo mutil zein neskak erreprimituak ateratzen dira eskolatik fabrika bat izango balitz bezala. Azken finean eskolak robotizatu egiten gaitu ez digu uzten guk nahi duguna egiten, hau da robotak izaterakoan agindutakoa egiten dugu. Ikasketa prozesua antolatuta dago eta aldez aurretik jakiten da zer urterekin ikasiko dugun idazten, irakurtzen eta abar.

Beste aldetik, haur bakoitzak bere ideia eta balioak ditu. Irudian ikusi daitekeen bezala eskolan ematen ez diren gai ugari haurren garunetik igarotzen dira eta hauek landu beharra dago. Beraien emozioak eta pentsamenduak espresatzeko gaitasuna eduki behar dute eta horretarako libre sentitu behar dira. Haurrei beraien interesak alde batera uzten bazaizkie hauek geroz eta kreatibitate txikiago izango dute. Honen adibide garbia da haur bati marrazki bat egitea eskatzen zaionean, kasu gehienetan umeak hobeto egingo du bere imajinazioa erabiltzen badu eta ez irakasleak zerbait egitera behartzen badio. Robot zati honek azken finean umeen erdia izan beharrean, guztia izateko arriskua nabaria da. Gure gizartearen sistema osoa horrela antolatua bai dago.

Generoari dagokionez ez dugu sexua zehaztuko. Egia da gaur egun oraindik sexuen artean desberdintasun handiak antzematen direla. Baina poster honen bitartez ez dugu nahi sexuak desberdindu, baizik eta gizaki garen bezala guztion egoera azaldu. Beraz, aurretik aipatu dugun bezala, nolabaiteko askatasuna bilatu behar dugu hezkuntzan, batez ere adin txikitan.

Zergatik egin dugu gorputz osoa eta ez zati bat soilik? Hasieran burmuina bakarrik egitea pentsatu genuen, baina gero, gorputzaren beste zati batzuk gure mezua ondo adierazteko baliagarriak izango liratekeelaz ohartu ginen. Autoritatea, kontrola, zentsura eta beste zenbait gauza ezin direlako hain ondo transmititu gorputz osoa erabili gabe.

Zehaztapen mailak

Dokumentua(1.maila): OCDA, Heziberri

Definizioa(1.maila): Oinarrizko curriculum diseinua, gobernutik inposatzen den dokumentua ikastetxeak jarraitu behar dituena. Zer nola noiz zertarako ikasi eta ebaluatu jasotzen du curriculumak.

Izaera: Derrigorrezkoa, arduraduna gobernua. Baldintzaileak

Osagarriak: . Zer nola noiz zertarako ikasi eta ebaluatu

Adibidea: Non bilatu? Eusko Jaurlaritzan.

MAILAK Ezaugarriak	1. MAILA	2. MAILA	3. MAILA
Dokumentua	Hezi Berri, OCD OINARRIZKO CURRICULUM DISEINUA, DEKRETUA.	ICP/IKP (ikastetxearen curriculum proiektua), curriculum proiektua. Proyecto curri	Gelako programazioa
Definizioa	Curriculuma: Jarraibidea da curriculuma. Hezkuntzan, curriculuma ikaskuntza-prozesu bat osatzen duten helburu, gaitasun, metodo eta ebaluazioen multzoa da. Dokumentua da.	ICP:  proyecto curricular de Centro (PCC) un conjunto de actuaciones articuladas entre sí y compartidas por el equipo docente de un centro educativo, mediante las cuales se concretan y se desarrollan las intenciones y prescripciones generales contenidas en los decretos de enseñanza para las distintas etapas educativas, según la normativa vigente en cada país. Derrigortasuna, estrategia, PREZI	Heziketa ziklo bakoitzean dauden alorretako Unitate Didaktikoen multzoa, hauek ordenatuta eta sekuentzializatuta azaltzen direlarik.
Izaera	Normatiboa, arau bat da.	HAUTAZKOA	Didaktiko-antolatzailea. Talde jakin batean irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren planifikatzailea.
Arduraduna Egilea	Gobernuak, EAEan Eusko Jaurlaritzak	Ikastetxea, zuzendari, ikasketa burua. Batzordea, familia, batzorde pedagogikoa.	Irakasle taldea. Ziklo edo maila jakin bateko irakasleak.
Baldintzatzaileak	LOMCEkoari	Heziberri 2020	Ikasgelako programazioa Gizabanakoen ezagutza
Osagarriak	Edukiak, metodo, ebaluazioa, konpetentziak….	Garapena, edukiak, metodoa, ebaluazioa	Zikloko eta ikasturte bakoitzeko helburu zehatz eta espezifikoak. Ikasturte bakoitzeko edukien planifikazioa eta banaketa. Ikaskuntzaren denboralizazioa. Ebaluazio jarduerak. Erabili behar den didaktikazio materialen antolaketa.
Adibidea	Eusko jaurlaritzaren linka hartu. http://www.hezkuntza.ejgv.euskadi.eus/r43-hezi2020/eu/	Salburua ikastetxea, dokumentua eskuratu.

Curriculum ezkutua

Argazki honetan dagoen testuaren bitartez tolerantzia, errespetua eta aniztasuna bultzatzen da, bai unibertsitatea den instituzioaren aldetik, baita hau osatzen duten pertsonen(ikasleak, irakasleak eta beste hainbat langile) aldetik ere.

Argazki honetan berriz, irudiek neskak haien janzkerarengatik eta elbarrituak haien arazo larriagatik diskriminatzen ditu eta mutilei nahi duten bezala janzteko eskubidea kentzen die. Horregatik, argazki honek aurreko argazkiak ikusitako unibertsitatearen baloreak zapuzten ditu.

















Irudi honetan unibertsitateko ikasle eta irakasleen egutegia ikusi dezakegu, autoritarismoz betea dagoena. Unibertsitateak agintzen die ikasle eta irakasleei noiz joan, noiz egin azterketak, noiz egin lanak eta noiz izan aisialdirako denbora hauetako bati ere ez galdetu gabe.



Irudi honetan ekosistema zaintzeko hainbat arau agertzen dira, horrela jendea informatzeko ingurumena zaindu dezan. Honekin, bizikidetasuna sendotu eta iraukortu egin nahi da.

Argazki honek kultura atzerritar bateko irudiak erakusten ditu eta hor edukitzeak atzerritarrekiko tolerantzia, errespetua eta onarpena erakusten du. Gainera, haien kultura eta ohituretatik zertxobait ikasteko aukera ere ematen dute.

Argazki honetan dagoen pilen zakarrontziaren bidez jendeari "ingurumena zaindu behar da" mezua bidaltzen diote. Birziklatu behar dela eta mundua ez badugula zaintzen suntsitu egingo dugula interpretatzen dut nik. Berrerabilpenaren ideia bultzatzen du.

Azkenik, argazki honetan biolentziaren aurkako mezua bidaltzen da jendearen argazkien bidez. Honek unibertsitatea eta honen barruko jendea errepresentatzen du, batez ere unibertsitatean egonda gauzak hitz eginez eta biolentziarik gabe konpondu daitezkela dio.

La convivencialidad

1- Zer da Illich-entzat zeremonia mito-poetikoen ondorioa? Zer proposatzen du alternatiba bezala?

Zeremonia horiek irudimen soziala paralizatzen dutela da ondorioa. Eskola edo ospitalea dira zeremonia batzuk. Eskolak askatasuna kentzen digu eta ospitaleak sendatzeko gaitasuna lapurtzen digu. irudimen sortzailea da eskolaren alternatiba beste bide batzuk daudela erakusten digulako, komunitate batean ikastea adibidez.

• Alternatibaren alde positiboak: - Komunitatean ikastea eta honek edukiak erabakitzea.
• Alternatibaren alde negatiboak: Edukiak estatuak erabakitzen baditu ordena mantentzen dela.

2- Zer da Illich-entzat "bizikidetasun" printzipioa?

Indibiduoaren, honen instrumentuen eta gizartearen artean harremanak sortzeko bide ez menderatzaileak imaginatzeko aukera da bizikidetasun printzipioa. Illich-ek esaten du, bizikidetza egoteko berdintasuna egon behar dela eta eskoletan gauza asko daude ikaslearen gainetik, beraz, ez dago bizikidetzarik.

3- Illich-ek bi harreman mota irudikatzen ditu bere ingurugiroarekin. Zeintzuk? Zertan oinarritzen da bakoitza?

-Autogobernua: Autoerabilera sortzea( Bakarrik ibiltzea edo ikastea).

-Heteronomoa: Bizitza trukatzeko balioen bidez antolatzea(eskola, ospitalea, mugikorra).

4- "Bizikidetasun gizarteak" ekoizpen heteronomo guztia ezabatu beharko luke? Nolako itzulpena izango luke honek hezkuntzan?

Ez litzateke beharrezkoa izango ekoizpen heteronomo guztia suntsitzea, gizarteak erremintak kontrolatzea baizik, alderantziz izan beharrean. Hezkuntzan berriz, eskolen sistema aldatu beharko litzateke. Ikasleek izan beharko lukete garrantzi gehiago edukien eta irakasleen gainetik, hauek adierazi beharko lukete haien ikaskuntza prozesuaren erritmoa eta ez eskolak edo gobernuak.

5- Illich-ek esaten du ekoizpenaren modu heteronomoaren suntsitzeak, bi neurri aurrera eramatea eskatzen duela? Zeintzuk dira horiek? 

Erakunde industrialei mugak jartzea eta zenbait erreminta onuragarri sustatzea, beti ere, hauei ere mugak ezarriz menpekotasuna ekiditeko.

6- Zertan datza "bizikidetasun gizarte" hori sortzeko neurri bakoitza?

Teknologiarekiko kontrola eta mugak ezartzea. Horrela teknologiari eta erakundeei mugak jartzen zaizkie eta erreminten eraginkortasuna lortzen da menpekotasuna saihestuz.

7- Zer dakar deseskolaratzeak?

• Eskolak sortu dituen gizarte irudimenaren inertziekin apurtzea.
• Hezkuntza instituzio berriak sortzea, baina ez eskola alternatiboak, gizakia ingurumenarekin erlazionatzen duen hezkuntza metodo bat.
• Instituzioekin puskatzeak erabaki politiko bat hartzeko baldintzak ekarriko lituzke baita gizartea berriro modu ezberdin batean antolatzeko aukera ere( teknologia beharrezkoa da, benetan dugu erabakiak hartzeko edo gauzak aldatzeko botere nahikoa).

8- Zein da Illich-en arrazionalitate utopikoaren azken zentzua?

Instituzioekin puskatzeak erabaki politiko bat hartzeko baldintzak ekarriko lituzke.

Eskola motak eta hauen berrikuntza pedagogikoak

Gaurko klasean, eskola motei buruzko hainbat bideo ikusi ditugu bi mugimendu ezberdinekin zerikusia dutenak. Mugimendu anti-autoritarioak eta esperientzia berritzaileak.

Mugimendu anti autoritarioei dagokienez homeschooling-a eta eskola anarkistak ikusi ditugu. Homeschooling-a etxean egiten den hezkuntza da, gurasoek haien semeak horrela heztea nahiago dutelako arrazoi pedagogiko eta ideologikoengatik, ez dutelako nahiko diru eskola batera bidaltzeko haien semeak edo etxea eskoletatik oso urrun dagoelako. Hezkuntza askea da proiektuen bidez egiten dena. Gurasoek irakasten diete seme-alabei eta honek zenbait abantaila eta desabantaila ditu. Alde batetik, hauek dira homeschooling-ak dauzkan gauza txarrak, gurasoek zerbait ez badute ondo gogoratzen ezingo diote ondo azaldu ikasleari, ez dira tituludunak eta beraz jendeak gaizki ikusten du praktika hau. Beste aldetik, umeak bere erritmoa jarraitu dezake denbora gehiago erabiliz kostatzen zaizkion edukiak ikasteko eta beharrezkoak ez diren eta gustukoak ez dituen edukiak baztertu ditzake. Eskola anarkistan berriz, ikasleak guztiz askeak ziren, nahi zutena ikasi zezaketen eta erabakiak denen artean egindako bileretan hartzen ziren, non, guztien botoak berdina balio duen. Gainera, ikasleak eta irakasleak maila berdinean daude, inor ez dago besteen gainetik eta ikasleek batxilergoa egiteko ziurtasuna dute.

Esperientzia berritzaileei dagokienez Amara Berri eta eskola txikiak ikusi ditugu. Amara Berri eskola publikoa da eta honetan umeek eguneroko gauzak ikasteko jokuak erabiltzen dituzte liburuak pixka bat baztertuz(irratia, erosketak diruarekin egin, etxeko gauzak egiteko txokoak, dirua gordetzeko txokoak etab). Umeen beharretara egokitzen da eskola hau, azterketa gutxi eginez eta proiektuen bidez irakatsiz. Adin ezberdinak elkartzen dira batak besteari lagundu diezaion eta esperientziak konpartitu ditzten. Hala ere, adin desberdintasuna urte bateko edo gehienez bikoa izaten da ikasleen artean. Eskola txikiak landatar guneetan edo herri txikietan kokatuta egoten dira normalean. Adin guztietako umeak egoten dira klase berdinean eta umeak herri txiki batean bizi direnez haien arteko harremana estua izaten da, baita irakaslearekin dutena ere, honek klase bati ematen diolako klasea urte osoan zehar. Umeen interesetara egokituak egoten dira.

Aquarium-era bisita

Gaur Aquarium-era bista izan dugu Xulines taldeak. Bertan Anderrek, Asierrek eta nik informazioa bildu dugu gertatzen ari zenari buruz eta Ikerrek eta Xabik argazkiak atera eta irakasleari galderak egiteaz arduratu dira. Hala ere, bisitan zehar denok egin dugu denetarik, norbaiti ez bazion zerbait egiteko denborarik ematen, hor zegoen kide bat laguntzeko, baita alderantziz ere. Umeak oso aztoratuta zeuden geldituko gabe mugitzen, beraz, irakasleak lana izan du hauek antolatzeko. Dena den, irakasleak lan ona egin du umeak antolatuz eta lasaituz. Hauek azalpenak entzuteko lasaitu egiten ziren eta gidariaren inguruan esertzen ziren, batez ere bisitak aurrera egin ahala. Kanpo baliabide hau lagungarria izan da etorkizunean egin behar izango dugun lanaren zati bat nola burutu behar dugun jakin ahal izateko.

Xulines performance-a

Ivan Illich-en "Otra Modernidad es Posible" liburutik hiru kapitulu irakurri eta aztertu ditugu " La Crítica de las Herramientas", "El Ritual del Progreso" eta "La Convivencialidad". Blogeko sarrera honetan "La Convivencialidad" kapituluarekin erlazionatuta egin genuen performance-a azalduko dut.

Kapitulu honetan bizikidetza zen azaltzen zen kontzepturik garrantzitsuena, beraz, gure performace-a honekin erlazionatzen eta azaltzen saiatu ginen. Performance-a egiteko, zeloa lurrean itsastea bide bat irudikatuz pentsatu genuen, ideia hau Esther Ferrer-ena da eta egokia iruditu zitzaigun gure mezua transmititzeko. Kalera atera ginen gure taldekideekin eta zeloarekin bidea eraikitzen hasi ginen. Hasiera batean, taldekideek ez zekiten ondo zer paper jokatu behar zuten, baina segituan konturatu ziren bidea jarraitu behar zutelaz eta gu jarraitzen hasi ziren zertarako zen jakin gabe.

Honekin lortu nahi genuena hau zen: teknologiaren eta gizartearen eragina pertsonengan erakustea. Bidea boluntarioki jarraitu zuten, jendeak bizitzan egiten duen bezala: derrigorrezko ikasketak egin eta gero batxilergoa bukatu, unibertsitatea bukatu, lana lortu, etxea erosi, familia bat sortu etab. Bide hau ez da derrigorrezkoa, baina guk sortu genuen bidea bezala jendeak jarraitzen duelako jarraitzen dugu denok. Teknologiarekin berdina gertatzen da denok bide berdina jarraitzen dugu, teknologia berriak eta hobeak sortzeko eta erosteko beharra dugu denbora tarte laburretan eta honekiko dependentzia sortzen digu. Azkenik, bitxikeria bezala aurkezpena egiten ari ginen bitartean gelakide batzuk mugikorrarekin zeuden haien munduan eta horrek gure teoria indartzen du.

Irakasleen ikuspuntuarekiko gogoeta

Gaurko klasean irakasleak galdera batzuk egin dizkigu guk irakasle moduan erantzun ditzagun, gutxi barru hori izango garelako, irakasleak. Horrela, gogoeta bat egitera lagundu gaitu irakasleak, ze irakasle mota izango garen etorkizunean ikus dezagun. Hauek izan dira galderak eta nik egindako gogoeta:

Zein lekutatik begiratuko zenieke zure ikasleak izango direnei momentu honetan? Alegia, zeintzuk dira eragiten zaituzten egoera materialak(jaioterria, kultura, jatorri soziala edo ekonomikoa, generoa, sexua, familiaren egoera sozio-ekonomikoa, posizionamendu politikoa…

Nire ustez, ikasleak berdin batzuk bezala ikusi eta tratatuko nituzke. Ezagutu eta gidatu beharreko pertsona batzuk bezala, etorkizunean mundua aurrera eraman beharko duten pertsonak bezala. Ezagutu beharko nituzke haien ikasketa prozesua gustuko dituzten gauzen arabera bideratzeko, beti ere, beharrezkoak diren gauza batzuei buruz nahiz eta gustukoak ez izan, minimo batzuk ikastera behartuz ahalik eta modu entretenigarrienean(jokoen bidez, haien artean ideiak konpartituz, haien artean irakatsiz irakaslearen laguntzarik gabe, etab). Gustuko ez dituzten gauzak gustuko bihurtzen saiatuko nintzateke umeek errazago ikasi zitzaten gauza horiek.

Lehen Hezkuntzako irakasle bezala ez nituzke umeak gogoz kontra gauzak egitera behartu nahi eta horregatik, haiekin hitz egin eta gero, gustuko dituzten gauzei buruzko dinamiken eta proiektuen bidez irakatsiko nieke. Egia da, denetarik ikasi behar dutenez, gustuko ez dituzten gauza batzuk egin beharko zituztela, baina gauza horiek proiektuetan antolatuta ikasiz, gelakideen laguntza eta kooperazioa izanda eta gustuko dituzten gauzekin txandakatuz uste dut hainbeste mania zizkieten gauza horiek gustatzera pasako zitzaizkiela, edo gutxienez errazago ulertuko zituztela.

Nire partetik, ez da ikasleen egoera edo jatorri ezberdinen araberako diskriminaziorik egongo. Denak aukera berdinekin hasiko dira eta bakoitzak dituen gaitasunen arabera egingo du bere ikaskuntza prozesua, inor baztertu gabe. Balore hauek, ikasleei ere transmititzen saiatuko nintzateke. Azkenik, ikasle baten bat diskriminazio motarenbat egiten hasten bada, honekin hitz egin, egoera ulertu, egiten ari dena gaizki dagoela eta beste ikaslearengan ondorio larriak dituela ulertarazten saiatuko nintzateke.

Nola uste duzu maisu/maistra bezala egoera hauetaz gogoeta ez egiteak baldintzatuko lukeela zure begirada klasearen aniztasunarekiko?

Zorionez, jaso dudan hezkuntzari esker ni ez naiz, arrazista, matxista, xenofoboa edo klasista, edo ez dut nire burua honela kontsideratzen gutxienez. Nire kasuan gogoeta ez egiteak egoera ez luke asko aldatuko esan dudana pentsatzen jarraituko nukeelako, baina gaur egungo gizartea lehen aipatutako balore txarretan sinisten duten pertsonez josita dago. Horregatik, gogoeta onuragarria da pertsona horiei pentsamendua aldatzen saiatzeko, jarraitu behar dituzten baloreak errespetatzen ikasteko eta "gutxiengo"(ez dago hain horrelako hain jende gutxi) kaltegarri hori desagertarazteko. Azkenik, umeak hain gazteak direnean haiengan eragina izatea oso erraza da, horregatik garrantzitsua da baloreak transmitituko dizkieten pertsonek balore eta pentsamendu zuzen eta bidezko bat izatea.

Judith Butler eta Sunaura Taylor

Gaurko klasean Judith Butler eta Sunaura Taylor-en arteko elkarrizketa bat ikusi dugu. Elkarrizketa honi buruzko zenbait galdera erantzun eta gero erantzunak amankomunean jarri ditugu. Heuek izan dira besteen iritziak entzun eta gero lortu ditudan erantzunak:

1- Zer esan nahi du Sunaura Taylor-entzat elkarrekin ibiltzeak?
Ibiltzea aurrera egitea dela, nahiz eta aulki batean joan bera ere ibiltzen dela dio Sunaura Taylor-ek.

2- Impairment(hondatze) eta dissability(desgaitasun) kontzeptuek zer esan nahi dute autoreentzat?

• Impairment: Asaldura biologikoa gorputz normal batekin alderatuta.
• Dissability: Gizarteak ezgaitasunarekiko daukan ikuspegia da, lana aurkitzeko ezberdintasunak, laguntzak, etab.

3- Nola kontzeptualizatzen du Sunaura-k zaintzaren papera gizartean?

Interdependienteak gara(ez dependienteak ezta independienteak ere). Zaintza, gizakiak dituen betebehar basikoak asetzeko eman behar den laguntza da Taylor-en hitzetan.

4- Nola egiten dute bat generoak eta desgaitasunak Butler-en iritziz?

Gizonezko eta emakumezko moduan moduan mugitzeko patroiak ezarrita daude.

Nire ustez, egia da gure gizarteak emakume, gizon edo desgaitasun bat duten pertsonei bakoitzak behar duen moduan portatzeko patroia ezartzen diela, baita nahi dituzten mugak ere. Ezarritako aurreideia eta muga hauetatik asko ez dira egia eta beste askok ez dute zentzurik, baina gizarteak gu kontrolatuta izateko ezartzen dizkigu.

Irudien gogoeta

Gaurko klasean irudi batzuk ikusi ditugu eta hauek zer sorrarazten diguten eta zertarako erabiliko nukeen argazki horietatik ikasitakoa eskolan, hausnartu behar izan dugu. Argazki hauek niri, gaur egun, gizarte kapitalista eta gogor batean bizi garela, baina gauza hauek txikiak garenean ezkutatu egiten dizkigutela eta mundu alai eta polit bat irudikatzen digutela pentsarazten didate. Horregatik, irakasle bezala umeei errealitatea den bezalakoa erakusten saiatuko nintzateke(beti ere umeekin hizt egiten ari naizela kontuan hartuta) bere gauza zoragarri eta beste gauza triste eta gogorrekin, baita nire ustez pertsona on bat izateko behar diren baloreak ere. Hala nola, errespetua, tolerantzia, berdintasuna, zintzotasuna etab. Azkenik, etorkizunean irakasle izango naizenez eta agian baita guraso ere, kontu handia izan behar dugu egiten ditugun gauzekin etorkizunean jende askoren eredua izango garelako eta batez ere mundu honetan, non, izugarri bigilatuak gauden eta egiten dugun edozer gauza(bereziki txarrak) irudien edo albisteen bidez interneten agertu daitezken.

El ritual del progreso

Gaur Ivan Illich-en bigarren kapituluaren "El Ritual del Progreso" galderei buruz eztabaidatu dugu. Kapitulu honetan teknologiari eta hezkuntzari buruz hitz egiten da. Hauek izan dira irakasleak jarritako galderei klasean eztabaidatu ondoren aurkitu dizkiedan erantzunak:

1- Zer esaten du Illich-ek aurrerapen teknologikoen inguruan, hauek maila bat gainditzen dutenean? Zein da honen ondorioa eskolei dagokionez?
 Teknologia helburu bat lortzeko egiten da, baina maila batera iristean justu aurkakoa egiten hasten da. Teknologia aurrera pauso bat izan beharrean atzera pauso bat da. Eskolei dagokionez daukan ondorioa hauek teknologiak gizartearen onura ekonomikorako erabiltzen dituztela da eta ez hezkuntzan aurrera egiteko.

2- Zergatik sustatzen da zenbait teknologien hedakuntza naiz eta beraien ondorio kaltegarriak nabariak izan? Honen adibiderik jarriko zenuke hezkuntzaren arloan?
 Zenbait teknologia sustatzen dira gutxi batzuentzat(aberatsak) onuragarria delako ekonomikoki nahiz eta horrek besteentzat kalte handiak ekarri. Benetako metak estaltzen dira eta produktu ona izango balitz bezala saltzen dute gauza onak bakarrik azalduz(adibidez abiadura handiko trena).

Hezkuntza arloan arbel digitalak saltzen dituzte oso onak balira bezala hezkuntzaren gabeziak konpontzeko eta gero gaizki funtzionatzen dutenez arazo gehiago sortzen ditu.

3- Eskolaren izaera “kontraproduktiboa” ikusita, alegia, hezkuntza instituzioak ez duela ziurtatzen ezagutzaren zabalkuntza ezta berdintasunaren sustapena ere; zein izango litzateke bere benetako zentzua? Zein da honek bidaltzen dituen oinarrizko bi mezu?

 Lehenik ezkutuko kurrikulumari buruz hitz egiten du. Kurrikulum ezkutuak erakusten digu eskola dela bizitzarako beharrezko gauzak bakarrik eskolan ikasi daitezkeela(eskolan bakarrik ikasi daiteke). Eskolatik kanpo gure kabuz ikastea gaizki dagoela eta ezinezkoa dela erakusten digutela dio Illich-ek. Eskolak gure kabuz ikasteko kapazitatea txarra dela dio, eskolaren beharra dugula eta eskolan ez bagaude ez dugula ezagutza lortuko. Bigarrenik, eskolak ezagutza negozio bihurtzen duela dio Illich-ek.

4- Zein da eskolaren papera baloreen instituzionalizazioan?

 Sistemari interesatzen zaizkion interesak transmititzeko makina bat da eskola, eskolak baloreak transmititzen dizkigu. Eskolak irakasleak publizitatea gure buruetan sartzera behartzen ditu, horrela, sistema eta gizartea dagoen bezala beharrezkoa dela sinestarazteko ikasleei.

5- Eskolaren funtzionamendu sinbolikoa ekonomia garaikidearen isla al da? Zer zentzutan gertatzen ari da hau?

 Desioak behar bihurtu dira sistemak hori transmititzen duelako eta jendeari hori sinistarazten diotelako.

6- Ilich-en aburuz, zein da Kapitalismoaren “mantra” (errepikapena) aurrerapenen harira? Zer da sortzen ari duena aurrerapenaren ideologiak?

 Kapitalismoa eskolan ikasten da eta etengabe bukatzen ez den kontsumo bat da. Saltzen digute saltzen ari diren produktuak zoriontsu egingo gaituela. Berria beti hobea delaren ustea transmititzen digute. Baina benetan egiten dutena guk produktu horien beharra sentitzea da benetan beharrezkoak ez direnean.

7- Teknologien izaera sakratuaren adierazpen nagusia, Ilichek aipatzen duen “teknologien agindua”-n (imperativo tecnológico) izango luke bere oinarri diskurtsiboa. Zertan datza kontzeptu honek? Nola lotuko zenuke gizartearen deseskolatzearen aldarrikapenarekin?

 Zerbait teknologikoki egin badaiteke hori egin behar da.